Advies bij prikkelbaar darm syndroom (PDS)....

FODMaP-dieet

FODMaP staat voor Fermenteerbare koolhydraten: Oligosachariden (fructanen & galactanen), Disachariden (lactose), Monosachariden (fructose) en Polyolen (mannitol en sorbitol). FODMaP’s zijn korte keten koolhydraten die worden afgebroken door enzymen en bacteriën in de dunne en dikke darm. Wanneer deze koolhydraten niet of te goed worden verteerd kunnen er op twee manieren klachten ontstaan namelijk: dat ze vocht aantrekken in de darmen en zorgen voor diarree of door de darmbacteriën worden omgezet in gas wat voor flatulentie, darmkrampen, opgeblazen gevoel of zelfs obstipatie kan zorgen.

Fructanen (FOS) en galactanen(GOS) worden niet verteerd door het menselijk lichaam, maar door de bacteriën in de dikke darm. Vandaar dat ze ook als prebiotica worden ingezet. Deze produceren grote hoeveelheid gas in de dikke darm. Voornamelijk na een darminfectie of antibiotica kunnen deze klachten ontstaan.

Lactose is een suiker dat voorkomt in zuivelproducten, zoals melk, roomboter en yoghurt. Maar (bijna) niet in kaas, omdat deze al door de goede bacteriën in de kaas zijn omgezet en opgegeten. Niet iedereen kan deze suiker goed afbreken en zorgen voor klachten (krampen, diarree). Hierin speelt genetica een grote rol, Afrikanen en Aziaten kunnen zeer slecht lactose verdragen.

Fructose is een suiker die voorkomt met name in fruit en groente. Iedereen is fructose intolerant tot een bepaald niveau, want de dunne darm produceerd maar een bepaalde hoeveelheid fructase wat fructose afbreekt. Wanneer fructose is gekoppeld met glucose zoals bij tafelsuiker is er geen fructase nodig en kan het worden opgenomen door de dunne darm. Maar bij ongelijke hoeveelheden zoals bij honing is dit wel nodig. Met name kinderen zijn fructose intolerant, dit neemt af tot het 12e levensjaar.

Polyolen (mannitol en sorbitol) zijn zoetstoffen die minder goed of bijna niet worden opgenomen door het lichaam. Wanneer deze in grote hoeveelheid in de dikke darm terecht komen, kunnen klachten ontstaan net zoals bij prikkelbare darm syndroom.

FODMaP-dieet bij endometriose

Onderzoek laat zien dat het FODMaP-dieet kan worden ingezet bij endometriose om klachten te verminderen. Het verlichten van pijn van viscerale overgevoeligheid en een opgeblazen gevoel te verminderen. Dit is een aanvullende behandeling, niet een behandeling voor endometriose.


Endometriose

Is een chronische ziekte waarbij weefsel dat enigszins lijkt op de bekleding van de baarmoeder buiten de baarmoeder wordt gevonden. Hierdoor worden stoffen afgegeven die ontsteking triggeren en de omgeving irriteren. De exacte oorsprong van endometriose is tot op heden niet bekend. Naar schatting speelt dit bij 7-10% van de vrouwen met klachten zoals onvruchtbaarheid, onregelmatige menstruatie, PDS gerelateerde klachten pijn in de onderbuik en afwijkende onlasting, enz.


Advies bij prikkelbaar darm syndroom (PDS)....

FODMaP-dieet

FODMaP staat voor Fermenteerbare koolhydraten: Oligosachariden (fructanen & galactanen), Disachariden (lactose), Monosachariden (fructose) en Polyolen (mannitol en sorbitol). FODMaP’s zijn korte keten koolhydraten die worden afgebroken door enzymen en bacteriën in de dunne en dikke darm. Wanneer deze koolhydraten niet of te goed worden verteerd kunnen er op twee manieren klachten ontstaan namelijk: dat ze vocht aantrekken in de darmen en zorgen voor diarree of door de darmbacteriën worden omgezet in gas wat voor flatulentie, darmkrampen, opgeblazen gevoel of zelfs obstipatie kan zorgen.

Fructanen en galactanen

Ook wel Fructo-oligosaccharides (FOS) en Galactooligosaccharides (GOS) genoemd, worden niet verteerd door het menselijk lichaam, maar door de bacteriën in de dikke darm. Vandaar dat ze ook als prebiotica worden ingezet. Echter wanneer deze niet goed worden opgenomen en verteerd kunnen deze grote hoeveelheid gas vormen in de dikke darm. Voornamelijk na een darminfectie of antibiotica kunnen deze klachten ontstaan.

Lactose

Is een suiker dat voorkomt in zuivelproducten, zoals melk, roomboter en yoghurt. Maar (bijna) niet in kaas, omdat deze al door de goede bacteriën in de kaas zijn omgezet en opgegeten. Niet iedereen kan deze suiker goed afbreken en zorgen voor klachten (krampen, diarree). Hierin speelt genetica een grote rol, Afrikanen en Aziaten kunnen zeer slecht lactose verdragen.

Fructose

Iedereen is fructose intolerant tot een bepaald niveau, want de dunne darm produceerd maar een bepaalde hoeveelheid fructase wat fructose afbreekt. Wanneer fructose is gekoppeld met glucose zoals bij tafelsuiker is er geen fructase nodig en kan het worden opgenomen door de dunne darm. Maar bij ongelijke hoeveelheden zoals bij honing is dit wel nodig. Met name kinderen zijn fructose intolerant, dit neemt af tot het 12e levensjaar.

Polyolen (mannitol & sorbitol)

Dit zijn zoetstoffen die minder goed of bijna niet worden opgenomen door het lichaam. Wanneer deze in grote hoeveelheid in de dikke darm terecht komen, kunnen klachten ontstaan net zoals bij prikkelbare darm syndroom.

FODMaP-dieet bij endometriose

Onderzoek laat zien dat het FODMaP-dieet kan worden ingezet bij endometriose om klachten te verminderen. Het verlichten van pijn van viscerale overgevoeligheid en een opgeblazen gevoel te verminderen. Dit is een aanvullende behandeling, niet een behandeling voor endometriose.


Endometriose

Is een chronische ziekte waarbij weefsel dat enigszins lijkt op de bekleding van de baarmoeder buiten de baarmoeder wordt gevonden. Hierdoor worden stoffen afgegeven die ontsteking triggeren en de omgeving irriteren. De exacte oorsprong van endometriose is tot op heden niet bekend. Naar schatting speelt dit bij 7-10% van de vrouwen met klachten zoals onvruchtbaarheid, onregelmatige menstruatie, PDS gerelateerde klachten pijn in de onderbuik en afwijkende onlasting, enz.

Eliminatiedieet

Het elimineren van enkele voedingsproducten kan in meeste gevallen goed resultaat opleveren om de klachten van PDS te stoppen. Maar in sommige gevallen is er geen resultaat en is een strenger dieet nodig, namelijk het eliminatie dieet. Het eliminatie dieet is onder goede begeleiding zeer effectief en sluit alle mogelijke voedingsprikkels uit in het lichaam. Hierna kan er worden gekeken welk voedingsmiddel, -product of -stof zorgt voor de klachten. Omdat er grote kans is op voedingstekorten is begeleiding van een diëtist noodzaak.

Probiotica

Bij prikkelbaar darm syndroom kan probiotica ook een uitkomst bieden. Het darmbioom (darmbacteriën) is essentieel voor een goede vertering en opname van onze voeding, als deze is verstoord kan er een verminderde opname van voeding zijn, wat tekorten kan geven. Ook kunnen er klachten optreden zoals diarree, obstipatie of gasvorming. Door middel van probiotica kan de balans worden hersteld en kunnen voedingsstoffen weer beter worden opgenomen. Een graadmeter voor herstel is de kwaliteit van de ontlasting en vermindering van klachten. Wij adviseren en verkopen de probiotica van Winclove Probiotics, een producent en ontwikkelaar van probiotische voedingssupplementen.


Waar en waardoor kunnen darmklachten ontstaan?

Oorzaken

Antibiotica
Antibiotica wordt gebruikt om ongewenste bacteriën te doden, maar buiten de voordelen heeft het ook nadelen. Zo vernietigen ze ook de 'goede' bacteriën in de darmen, darmflora. Hierdoor kunnen klachten ontstaan door dysbiose (verstoring) van de darmhuishouding, zoals beschreven door de Maag Lever Darm Stichting. In veel gevallen zijn de klachten tijdelijk maar soms herstelt de darmflora niet waardoor er blijvende klachten zijn. Behandeling met o.a. probiotica of aanpassing in de voeding kan de klachten verminderen of wegnemen.
Operatie
Veel mensen hebben last van darmklachten na een operatie, met name na een buikoperatie. Hiervoor zijn verschillende redenen, waaronder permanente beschadiging of verwijdering van een deel uit het maag-darmstelsel, gebruik van antibiotica, medicatie, maar ook post-operatieve ileus zoals beschreven door de Maag Darm Lever Stichting. Bij permanente schade/verwijdering kunnen bepaalde enzymen niet meer worden aangemaakt of verklevingen ontstaan zijn die voor klachten veroorzaken. Met aanpassing van de voeding kunnen veel klachten worden verminderd. Zo kan de voeding gebaad zijn bij een vezelrijk of lactosevrij dieet. Maar ook supplementen zoals pancreasenzympreparaten of probiotica.
Acute of chronische ziekte
Soms worden we ziek en heeft dit invloed op de darmen. Zoals een besmetting met een eencellige darmparasiet wat leidt tot diarree of ziekte van Crohn wat leidt tot tijdelijke lactose-intolerantie. Als iets tijdelijk is hersteld het vaak vanzelf, maar in sommige gevallen is het blijvend en kan een aanpassing van de voeding klachten verminderen.
Genetisch
Genetische verschillen zijn er ook bij de vertering van voedsel. De invloed van o.a. aanmaak van maagzuur, gevoeligheid van de darmen en lactose-intolerantie zijn dingen die in sommige gevallen genetisch bepaald zijn. Wist je dat 80% van de wereldbevolking lactose-intolerantie is en dus geen vloeibare zuivel kan nuttigen zonder dat deze klachten veroorzaken? Zo kunnen de zenuwen in de darmen extra gevoelig zijn voor het uitzetten van de darmwand, dus bij geringe gasvorming door het eten van peulvruchten of uien. Ondanks dat dit blijvende aandoeningen zijn kan hier wel met aanpassing van de voeding klachten worden verminderd of verholpen worden.
Overgewicht & obesitas
Zwaarlijvigheid kan leiden tot meer maag-darmklachten, zoals opgeblazen buik, maagzuur of obstipatie. Hierbij speelt ook beweging en bewegelijkheid een rol, maar afvallen kan dus ook tot klachten vermindering leiden.

Klachten

Maagzuur & maagpijn
Maagklachten worden vaak opgelost met medicatie (maagzuurremmers). De oorzaak kan medisch zijn en niet anders worden opgelost, maar andere gevallen is de oorzaak gerelateerd aan voeding, overgewicht of prikkelbare darm syndroom. Ondanks dat de het verteren van voeding in de maag geen problemen kan veroorzaken, kan de oorzaak in de darmen liggen. De darmklachten kunnen zorgen voor klachten aan de maag, waarbij het verhelpen van de darmklachten zorgt voor klachten vermindering. Eveneens bij overgewicht kan afvallen zorgen voor klachten vermindering.
Buikpijn & buikkrampen
Buikklachten kunnen ongemak veroorzaken en gaan vaak gepaard met pijn en krampen. Acute of chronische vorm kunnen de gevolgen zijn van voeding met verschillende oorzaken, zoals obstipatie, diarree, opgeblazen door gasvorming, flatulentie/winderigheid, geïrriteerde darmwand, ontstekingen. Het is belangrijk dat er goed wordt uitgesloten dat er geen medische oorzaak is, waardoor beoordeling van de huisarts/internet belangrijk is. Wanneer er geen verdenking voor is of deze zijn uitgesloten, kan er gekeken naar de voeding wat de oorzaak is van de klachten.
Obstipatie
We spreken van obstipatie als er minder ontlasting is dan iemand gewend is, er minder dan 3 keer per week ontlasting is of de ontlasting gepaard is met pijnklachten of extreme moeite. Het hebben van obstipatie / constipatie kan verschillende oorzaken hebben zoals, te weinig vezels in de voeding, voedselintolerantie, te weinig drinken, te weinig bewegen, ophouden van ontlasting, stress, ziekten, medicatie of hormonale veranderingen. Wanneer er verdenking is dat voeding de oorzaak is van de klachten kan er naar de voeding worden gekeken en aanpassingen worden gemaakt.
Diarree
We spreken van diarree wanneer er dunne/waterige ontlasting is en meerdere keren per dag ontlasting is. Het kan verschillende oorzaken hebben zoals infectie, ziekte, voedselvergiftiging/infectie, antibiotica, maar ook voeding bij allergie, intolerantie of dysbiose. Stress zorgt in meeste gevallen niet voor diarree maar brijige/zachte ontlasting met soms meerdere keren op een dag. Wanneer er verdenking is van prikkelbare darm syndroom waarbij voeding de oorzaak is van de klachten kan er naar de voeding worden gekeken en aanpassingen worden gemaakt.
Opgeblazen
Een opgeblazen buik kan ongemak met zich meebrengen en kan constant of op verschillende momenten opspelen. De oorzaak hiervan is verschillend, zoals obstipatie, gasvorming in de darmen, het inslikken van lucht door te snel/verkeerd te eten en gewichtstoename. Bij obstipatie en gasvorming in de darmen speelt voeding een belangrijke rol, door aanpassing kan dit tot klachten vermindering leiden. Bij overgewicht zorgt overmaat aan visceraal/buikvet voor klachten en kan m.b.v. voeding worden afgevallen. Bij inslikken van te veel lucht kan er advies worden gegeven hoe er wordt gegeten.
Winderigheid of flatulentie
Bij het verteren van voedsel door de bacteriën in de dikke darm komen gassen vrij. In veel gevallen zonder klachten, maar soms leidt dit tot buikkrampen, opgeblazen buik en/of overmatig winden met diagnose prikkelbare darm syndroom. De oorzaak hiervoor kan liggen aan inslikken van lucht door te snel te eten, het missen van bepaalde verteringsenzymen (lactase of fructase) of dysbiose in de dikke darm. Bij een dysbiose is de darmhuishouding van bacteriën niet op orde en zorgt voor een overproductie van gassen. Met behulp van aanpassing van de voeding kan de winderigheid worden verminderd.
Hoofdpijn/migraine
De relatie tussen hoofdpijn/migraine en voeding is vaak te verwaarlozen. Er wordt wel gesproken over de hersen-darm as waarbij er tweezijdig wordt gecommuniceerd, zo heeft stress invloed op de darmen en vise-versa. Daarnaast komt hoofdpijnachtige migraine vaker voor bij intolerantie zoals histamine, meer onderzoek is nodig om duidelijk te krijgen wat de relatie kan zijn en of deze er is. De relatie hoofdpijn/migraine en voeding is minder groot dan voeding en darmklachten.
Jeuk
In veel gevallen is het tijdelijk en zonder medische oorzaak. Blijvende en chronische jeuk kan zeer veel ongemak veroorzaken. Er kunnen diverse oorzaken zijn zoals: nierschade, allergie, brachioradiale jeuk, droge huid maar ook voeding kan een rol spelen. In relatie tot een allergie of hooikoorts kan het verschillende huid en mond/keel klachten geven, maar ook de vertering van voeding kan leiden tot eczeem of droge huid zoals melkproducten met gevolgen tot jeuk. De relatie jeuk en voeding is minder groot dan voeding en darmklachten.

Waar en waardoor kunnen darmklachten ontstaan?

Oorzaken

Antibiotica
Antibiotica wordt gebruikt om ongewenste bacteriën te doden, maar buiten de voordelen heeft het ook nadelen. Zo vernietigen ze ook de 'goede' bacteriën in de darmen, darmflora. Hierdoor kunnen klachten ontstaan door dysbiose (verstoring) van de darmhuishouding, zoals beschreven door de Maag Lever Darm Stichting. In veel gevallen zijn de klachten tijdelijk maar soms herstelt de darmflora niet waardoor er blijvende klachten zijn. Behandeling met o.a. probiotica of aanpassing in de voeding kan de klachten verminderen of wegnemen.
Operatie
Veel mensen hebben last van darmklachten na een operatie, met name na een buikoperatie. Hiervoor zijn verschillende redenen, waaronder permanente beschadiging of verwijdering van een deel uit het maag-darmstelsel, gebruik van antibiotica, medicatie, maar ook post-operatieve ileus zoals beschreven door de Maag Darm Lever Stichting. Bij permanente schade/verwijdering kunnen bepaalde enzymen niet meer worden aangemaakt of verklevingen ontstaan zijn die voor klachten veroorzaken. Met aanpassing van de voeding kunnen veel klachten worden verminderd. Zo kan de voeding gebaad zijn bij een vezelrijk of lactosevrij dieet. Maar ook supplementen zoals pancreasenzympreparaten of probiotica.
Acute of chronische ziekte
Soms worden we ziek en heeft dit invloed op de darmen. Zoals een besmetting met een eencellige darmparasiet wat leidt tot diarree of ziekte van Crohn wat leidt tot tijdelijke lactose intolerantie. Als iets tijdelijk is herstelt het vaak vanzelf, maar in sommige gevallen is het blijvend en kan een aanpassing van de voeding klachten verminderen.
Genetisch
Genetische verschillen zijn er ook bij de vertering van voedsel. De invloed van o.a. aanmaak van maagzuur, gevoeligheid van de darmen en lactose intolerantie zijn dingen die in sommige gevallen genetisch bepaald zijn. Wist je dat 80% van de wereldbevolking lactose intolerantie is en dus geen vloeibare zuivel kan nuttigen zonder dat deze klachten veroorzaken? Zo kunnen de zenuwen in de darmen extra gevoelig zijn voor het uitzetten van de darmwand, dus bij geringe gasvorming door het eten van peulvruchten of uien. Ondanks dat dit blijvende aandoeningen zijn kan hier wel met aanpassing van de voeding klachten worden verminderd of verholpen worden.
Overgewicht & obesitas
Zwaarlijvigheid kan leiden tot meer maag-darmklachten, zoals opgeblazen buik, maagzuur of obstipatie. Hierbij speelt ook beweging en bewegelijkheid een rol, maar afvallen kan dus ook tot klachten vermindering leiden.

Klachten

Maagzuur & maagpijn
Maagklachten worden vaak opgelost met medicatie (maagzuurremmers). De oorzaak kan medisch zijn en niet anders worden opgelost, maar andere gevallen is de oorzaak gerelateerd aan voeding, overgewicht of prikkelbare darm syndroom. Ondanks dat de het verteren van voeding in de maag geen problemen kan veroorzaken, kan de oorzaak in de darmen liggen. De darmklachten kunnen zorgen voor klachten aan de maag, waarbij het verhelpen van de darmklachten zorgt voor klachten vermindering. Eveneens bij overgewicht kan afvallen zorgen voor klachten vermindering.
Buikpijn & buikkrampen
Buikklachten kunnen ongemak veroorzaken en gaan vaak gepaard met pijn en krampen. Acute of chronische vorm kunnen de gevolgen zijn van voeding met verschillende oorzaken, zoals obstipatie, diarree, opgeblazen door gasvorming, flatulentie/winderigheid, geïrriteerde darmwand, ontstekingen. Het is belangrijk dat er goed wordt uitgesloten dat er geen medische oorzaak is, waardoor beoordeling van de huisarts/internet belangrijk is. Wanneer er geen verdenking voor is of deze zijn uitgesloten, kan er gekeken naar de voeding wat de oorzaak is van de klachten.
Obstipatie
We spreken van obstipatie als er minder ontlasting is dan iemand gewend is, er minder dan 3 keer per week ontlasting is of de ontlasting gepaard is met pijnklachten of extreme moeite. Het hebben van obstipatie / constipatie kan verschillende oorzaken hebben zoals, te weinig vezels in de voeding, voedselintolerantie, te weinig drinken, te weinig bewegen, ophouden van ontlasting, stress, ziekten, medicatie of hormonale veranderingen. Wanneer er verdenking is dat voeding de oorzaak is van de klachten kan er naar de voeding worden gekeken en aanpassingen worden gemaakt.
Diarree
We spreken van diarree wanneer er dunne/waterige ontlasting is en meerdere keren per dag ontlasting is. Het kan verschillende oorzaken hebben zoals infectie, ziekte, voedselvergiftiging/infectie, antibiotica, maar ook voeding bij allergie, intolerantie of dysbioom. Stress zorgt in meeste gevallen niet voor diarree maar brijige/zachte ontlasting met soms meerdere keren op een dag. Wanneer er verdenking is van prikkelbare darm syndroom waarbij voeding de oorzaak is van de klachten kan er naar de voeding worden gekeken en aanpassingen worden gemaakt.
Opgeblazen
Een opgeblazen buik kan ongemak met zich meebrengen en kan constant of op verschillende momenten opspelen. De oorzaak hiervan is verschillend, zoals obstipatie, gasvorming in de darmen, het inslikken van lucht door te snel/verkeerd te eten en gewichtstoename. Bij obstipatie en gasvorming in de darmen speelt voeding een belangrijke rol, door aanpassing kan dit tot klachten vermindering leiden. Bij overgewicht zorgt overmaat aan visceraal/buikvet voor klachten en kan m.b.v. voeding worden afgevallen. Bij inslikken van te veel lucht kan er advies worden gegeven hoe er wordt gegeten.
Winderigheid of flatulentie
Bij het verteren van voedsel door de bacteriën in de dikke darm komen gassen vrij. In veel gevallen zonder klachten, maar soms leidt dit tot buikkrampen, opgeblazen buik en/of overmatig winden met diagnose prikkelbare darm syndroom. De oorzaak hiervoor kan liggen aan inslikken van lucht door te snel te eten, het missen van bepaalde verteringsenzymen (lactase of fructase) of dysbioom in de dikke darm. Bij een dysbioom is de darmhuishouding van bacteriën niet op orde en zorgt voor een overproductie van gassen. Met behulp van aanpassing van de voeding kan de winderigheid worden verminderd.
Hoofdpijn/migraine
De relatie tussen hoofdpijn/migraine en voeding is vaak te verwaarlozen. Er wordt wel gesproken over de hersen-darm as waarbij er tweezijdig wordt gecommuniceerd, zo heeft stress invloed op de darmen en vise-versa. Daarnaast komt hoofdpijnachtige migraine vaker voor bij intolerantie zoals histamine, meer onderzoek is nodig om duidelijk te krijgen wat de relatie kan zijn en of deze er is. De relatie hoofdpijn/migraine en voeding is minder groot dan voeding en darmklachten.
Jeuk
In veel gevallen is het tijdelijk en zonder medische oorzaak. Blijvende en chronische jeuk kan zeer veel ongemak veroorzaken. Er kunnen diverse oorzaken zijn zoals: nierschade, allergie, brachioradiale jeuk, droge huid maar ook voeding kan een rol spelen. In relatie tot een allergie of hooikoorts kan het verschillende huid en mond/keel klachten geven, maar ook de vertering van voeding kan leiden tot eczeem of droge huid zoals melkproducten met gevolgen tot jeuk. De relatie jeuk en voeding is minder groot dan voeding en darmklachten.

Wist je dat 5 tot 20% van de Nederlandse bevolking last heeft van Prikkelbare Darm Syndroom?