Webwinkels liggen er vol mee en fabrikanten en sommige behandelaars verkopen het als tovermiddel voor alles wat er mis is in de darmen. In tegenstelling van de ziekenhuizen en specialisten die het alleen maar hebben over acute diarree en huisartsen die het vrijwel niet inzetten. Er wordt volop onderzoek gedaan naar probiotica maar waar zitten we nu op dit moment? Wie heeft er nu gelijk en wat kunnen we verwachten van probiotica?
Wat is probiotica?
Probiotica zijn darmbacteriën die gecultiveerd zijn en worden ingezet in de voedselmiddelenindustrie als voedselproces en als supplement. Probiotica kun je in verschillende vormen kopen zoals in natuurlijke vorm in yoghurt of kwark, toegevoegde vorm zoals in Yakult of Activia en gevriesdroogde vorm in poeder of pil als supplement. Bij de natuurlijke en toegevoegde vorm gaat het slechts om één bacteriestam genaamd lactobacillus. Als supplement kun je deze krijgen van 1 tot wel 12 stammen in één dosering. Hoe meer stammen geldt vaak de vuistregel hoe beter is de gedachte, want de kans is dan ook groter dan je de juiste bacteriestam toegevoegd die je wilt herstellen.
Wanneer wordt het ingezet?
Het doel van probiotica als additief of supplement is het (sneller) herstellen van de darmflora: dat zijn de van nature aanwezige darmbacteriën in de darmen die ons helpen voedsel te verteren en gezond te blijven. In veel gevallen herstelt de darmflora zich vanzelf en ervaren veel mensen hier geen klachten van. Maar dat is niet vanzelfsprekend, sommige mensen ervaren wel klachten en als deze langdurig aanhouden spreken we van dysbiose. Dat is een disbalans van de darmbacteriën waardoor sommige bacteriën te veel of te weinig aanwezig zijn. Hierdoor kunnen maag-darmklachten ontstaan, denk hierbij aan diarree, obstipatie, opgeblazen, flatulentie, buikpijn, maar mogelijk ook depressie en burn-out als gevolg [1]. Als deze langdurig aanhouden, minimaal 6 maanden [2], kan de diagnose PDS worden gesteld.
Hoe effectief is het nu werkelijk en wat zegt onderzoek?
Dronkers, T. M., Ouwehand, A. C., & Rijkers, G. T. (2020). Global analysis of clinical trials with probiotics. Heliyon, 6(7), e04467.
Er wordt veel onderzoek gedaan naar probiotica, al meer dan 1000 onderzoeken zijn er gedaan en deze trend stijgt al een aantal jaren, zie grafiek [3]. Ondanks al het onderzoek, is er weinig constructief dat de effectiviteit onderbouwd. Recentelijke meta-analyses (grote bewijskrachtige studies) uit 2008 en 2022 zien wel effectiviteit aan maar wisselende resultaten. Mede omdat zoals beschreven in de onderzoek “Er is echter meer bewijs nodig voor de rol van probiotica volledig te begrepen.”[5] en “Probiotica lijken effectief te zijn bij PDS, maar de omvang van het voordeel en de meest effectieve soorten en stam zijn onzeker.” [6]. Als we kijken naar de huidige behandelrichtlijnen voor huisartsen zien De NHG-Standaard Acute diarree beveelt probiotica niet aan, omdat de effectiviteit en veiligheid nog onvoldoende is aangetoond.” Een grote meta-analyse van dit jaar bevestigd dit nogmaals [8]. Het woord probiotica komt dan ook niet voor in de NHG-richtlijn [8]. Dat wil niet zeggen dat het niet werkt. Er zijn tot op heden nog geen negatieve gevolgen van probiotica vastgesteld en het gebruik van probiotica is veilig voor gezonde mensen [10,11].
Hoe gaan wij hier mee om?
Voor ons geldt dat wij probiotica als een extra hulpmiddel inzetten en vaak om te proberen. Wij zien effectiviteit van probiotica bij behandeling maar niet structureel en continueel. De resultaten zijn erg wisselend, het is dus geen garantie op effect, maar wel gemakkelijk om toe te passen in vergelijk met een volledig dieet zoals het FODMaP. Wij maken de keuze op basis van de historie en klachten die iemand ervaart en kiezen voor specifiek ontwikkelde probiotica. Wanneer wij deze specifieke probiotica inzetten is de verwachting een significante verbetering te zien in 1-3 weken. Wanneer dit niet het geval is, is het advies om te stoppen met de probiotica. Langdurig gebruik van probiotica zonder klachten verbetering heeft naar ons inzien en onderzoeksresultaten: geen zin.
Deze site maakt gebruik van cookies, zodat wij je de best mogelijke gebruikerservaring kunnen bieden. Cookie-informatie wordt opgeslagen in je browser en voert functies uit zoals het herkennen wanneer je terugkeert naar onze site en helpt ons team om te begrijpen welke delen van de site je het meest interessant en nuttig vindt.
Strikt noodzakelijke cookies
Strikt noodzakelijke cookie moet te allen tijde worden ingeschakeld, zodat we je voorkeuren voor cookie-instellingen kunnen opslaan.
Als je deze cookie uitschakelt, kunnen we je voorkeuren niet opslaan . Dit betekent dat elke keer dat je deze site bezoekt het nodig is om cookies weer in te schakelen of uit te schakelen.
